สมุดคำสั่งซื้อขาย (Order Book) คืออะไร และมันทำงานอย่างไร?

สมุดคำสั่งซื้อขายเป็นภาพรวมความต้องการของตลาดแบบเรียลไทม์ แต่ก็มักถูกเรียกว่า "ต่อเนื่อง" เพราะมีการอัปเดตทันทีที่มีการวางและดำเนินการคำสั่งซื้อแต่ละรายการ ด้วยวิธีนี้ มันก็เหมือนกับการชมการแข่งขันดึงเชือกแบบเรียลไทม์ สมุดคำสั่งซื้อขายของตลาดหลักทรัพย์ไม่เหมือนกับสมุดคำสั่งซื้อของบริษัทที่เป็นเพียงบันทึกรายการสั่งซื้อจากลูกค้า

ราคาเสนอซื้อสูงสุดและราคาเสนอขายต่ำสุดจะแสดงอยู่ด้านบน ด้านล่าง หรือด้านข้าง ขึ้นอยู่กับการจัดรูปแบบของสมุดคำสั่งซื้อขาย มันแสดงราคาตลาดปัจจุบัน และบางครั้งรวมถึงกราฟแท่งเทียนที่แสดงการเคลื่อนไหวของราคาทั้งในอดีตและปัจจุบัน

ประเภทของคำสั่งซื้อขาย

มีคำสั่งซื้อและขายประเภทต่าง ๆ ที่เทรดเดอร์สามารถวางได้ขึ้นอยู่กับกลยุทธ์การซื้อขายของพวกเขา:

คำสั่งตลาด (Market orders) คือคำสั่งซื้อขายที่เทรดเดอร์ใช้เมื่อต้องการซื้อหรือขายหุ้นในราคาตลาดปัจจุบันทันที โดยปกติคำสั่งซื้อเหล่านี้จะได้รับการดำเนินการเกือบจะทันที ราคาที่เทรดเดอร์เห็นขณะวางคำสั่งอาจไม่ใช่ราคาที่ดำเนินการจริงเมื่อตลาดมีความผันผวน ดังนั้นคำสั่งตลาดจึงให้ความสำคัญกับความเร็วในการดำเนินการมากกว่าราคา

คำสั่ง Limit (Limit orders) คือคำสั่งซื้อหรือขายหุ้นในราคาที่เทรดเดอร์กำหนดไว้ล่วงหน้า ราคานี้อาจเป็นราคาตลาดปัจจุบัน แต่ก็สามารถตั้งไว้สูงกว่าราคาตลาดได้หากผู้ขายคิดว่าราคาตลาดต่ำเกินไป หรือตั้งไว้ต่ำกว่าราคาตลาดได้หากผู้ซื้อคิดว่าราคาตลาดสูงเกินไป คำสั่งเหล่านี้ให้ความสำคัญกับราคาเหนือความเร็ว และอาจต้องใช้เวลาสักพักก่อนที่จะถึงราคา limit จริง ๆ หากเป็นเช่นนั้น ในบางครั้งราคาหุ้นอาจเคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวโดยไม่ย้อนกลับ หรือบางครั้งตลาดก็ผันผวนรุนแรงจนราคาข้ามผ่านระดับ limit ทำให้คำสั่งไม่ถูกดำเนินการ แม้ว่าสิ่งนี้จะทำให้เทรดเดอร์สามารถควบคุมราคาได้มากขึ้น แต่ก็ไม่มีการรับประกันว่าคำสั่งซื้อของพวกเขาจะได้รับการดำเนินการ

คำสั่ง Stop หรือ stop-losses เป็นเครื่องมือที่เทรดเดอร์ใช้เมื่อต้องการขายหลักทรัพย์หลังจากราคาตกลงต่ำกว่าระดับที่กำหนด เพื่อจำกัดความเสียหายหรือรักษากำไรที่ได้มา สิ่งนี้มีประโยชน์เมื่อเทรดเดอร์ไม่มีเวลานั่งเฝ้าหน้าจอเพื่อติดตามราคาแบบเรียลไทม์ พวกเขาเลือกราคา limit ที่จะกระตุ้นคำสั่งซื้อขายในตลาดเมื่อระดับราคานั้นถูกทะลุ อย่างไรก็ตาม ในช่วงที่ตลาดมีความผันผวนสูง ราคาที่ดำเนินการ (execution price) อาจต่ำกว่า stop-loss limit อย่างมาก

คำสั่งซื้อขายแบบมีเงื่อนไขประเภทอื่น ๆ สามารถถูกวางโดยเทรดเดอร์ที่ต้องการให้คำสั่งซื้อขายของพวกเขาเกิดขึ้นเฉพาะภายใต้เงื่อนไขเฉพาะบางประการ คำสั่งแบบ All-or-None (AON) หมายความว่าเทรดเดอร์ไม่ต้องการให้มีการเติมคำสั่งเพียงบางส่วน คำสั่งซื้อขายจะต้องถูกดำเนินการอย่างสมบูรณ์ หรือไม่ถูกดำเนินการเลย คำสั่ง Fill-or-Kill (FOK) หมายความว่าเทรดเดอร์ต้องการให้คำสั่งถูกดำเนินการ ทันทีและครบทั้งหมด มิฉะนั้นคำสั่งจะถูกยกเลิก คำสั่ง Immediate-or-Cancel (IOC) มีลักษณะคล้ายกับ FOK แต่อนุญาตให้เติมคำสั่งบางส่วนได้ คำสั่งที่ซับซ้อนยิ่งขึ้นเหล่านี้ทำให้เทรดเดอร์สามารถควบคุมวิธีการและเวลาที่การซื้อขายที่พวกเขาดำเนินการได้มากขึ้น

วิธีการทำงานของสมุดคำสั่งซื้อขาย

สมุดคำสั่งซื้อขายช่วยให้มั่นใจได้ว่าธุรกรรมต่าง ๆ จะดำเนินไปอย่างต่อเนื่องบนกระดานแลกเปลี่ยนโดยการจับคู่คำสั่งซื้อและขาย

มันแสดงให้เห็นถึงสภาพคล่อง และความเชื่อมั่นของตลาดด้วยสเปรด ซึ่งคือความแตกต่างระหว่างราคาเสนอซื้อสูงสุดและราคาเสนอขายต่ำสุด ยิ่งช่องว่างระหว่างราคาทั้งสองนี้แคบเท่าใด สภาพคล่องก็จะยิ่งมีมากขึ้นเท่านั้น

สมุดคำสั่งซื้อขายนำความโปร่งใสมาสู่ตลาด แต่ไม่ได้แสดงทุกอย่าง หากผู้เล่นรายใหญ่ เช่น ธนาคารหรือเฮดจ์ฟันด์ ต้องการวางคำสั่งซื้อขายขนาดมหาศาล พวกเขาจะทำใน "ดาร์กพูล" แทนที่จะใช้สมุดคำสั่งซื้อขาย เพื่อป้องกันตลาดจากการตกต่ำอย่างรวดเร็ว เมื่อบริษัทใหญ่ ๆ วางคำสั่งซื้อจำนวนมากและเปิดเผยการทำธุรกรรมของพวกเขา รายงานเหล่านั้นจะทำให้ตลาดเคลื่อนไหวไปในทิศทางที่แน่นอน การปกปิดสิ่งเหล่านี้จะช่วยป้องกันความผันผวนที่อาจเกิดขึ้นจากการคาดการณ์คำสั่งซื้อขายขนาดใหญ่เหล่านั้น เพราะเหตุนี้ เทรดเดอร์จึงไม่มีทางรู้แน่ชัดว่าสิ่งที่พวกเขาเห็นในสมุดคำสั่งซื้อขายนั้นคือทั้งหมดที่มีอยู่จริงหรือไม่

สมุดคำสั่งซื้อขายขั้นสูง

แพลตฟอร์มการซื้อขายบางแห่งเสนอสมุดคำสั่งซื้อขายที่มีรายละเอียดมากกว่า ซึ่งรวมถึงข้อมูลที่มากกว่าสมุดคำสั่งซื้อขายแบบดั้งเดิม โดยมีค่าธรรมเนียม

สมุดคำสั่งซื้อขายแบบขั้นสูงจะแสดงทุกระดับราคา ไม่ใช่แค่ 5 หรือ 10 อันดับแรกเหมือนแบบดั้งเดิม สมุดคำสั่งซื้อขายเหล่านี้ยังสามารถแสดงสิ่งที่เรียกว่า "ภูเขาน้ำแข็ง" (iceberg) ได้ด้วย ซึ่งเป็นคำสั่งซื้อขายขนาดใหญ่ที่ถูกซ่อนไว้ในรูปแบบของคำสั่งย่อย ๆ จำนวนมาก นี่คือกรณีที่ผู้เล่นรายใหญ่จะส่งคำสั่งซื้อขาย 10 ครั้ง ครั้งละ 1,000 หุ้น แทนที่จะส่งคำสั่งเดียวในจำนวน 10,000 หุ้น เพื่อไม่ให้เทรดเดอร์รายอื่นจับทิศทางความตั้งใจของพวกเขาได้

ข้อมูลเพิ่มเติมแบบนี้อาจไม่สำคัญมากนักสำหรับนักลงทุนทั่วไปที่ซื้อหุ้นแล้วถือยาว แต่มันจะสร้างความแตกต่างอย่างมากสำหรับมืออาชีพและเทรดเดอร์รายวันที่ต้องตัดสินใจอย่างรวดเร็วตามความเคลื่อนไหวเล็ก ๆ น้อย ๆ ของตลาด มันให้เครื่องมือเพิ่มเติมเพื่อประกอบการตัดสินใจของพวกเขา

ทำไมสมุดคำสั่งซื้อขายจึงมีความสำคัญ?

สมุดคำสั่งซื้อขายจะให้ข้อมูลเกี่ยวกับสภาพตลาดปัจจุบันแก่เทรดเดอร์ ซึ่งจะช่วยให้พวกเขาตัดสินใจเทรดได้อย่างมีข้อมูลมากขึ้น

เทรดเดอร์สามารถใช้สมุดคำสั่งซื้อขายเพื่อตรวจสอบความไม่สมดุลของคำสั่งซื้อ-ขาย ซึ่งอาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงการเคลื่อนไหวของราคาในระยะสั้น ตัวอย่างเช่น หากมีคำสั่งซื้อมากกว่าคำสั่งขายอย่างเห็นได้ชัด นี่อาจเป็นสัญญาณของโมเมนตัมขาขึ้นในระยะสั้น เนื่องจากแรงซื้อที่ผลักดันให้ราคาสูงขึ้น

สมุดคำสั่งซื้อขายยังมีประโยชน์ในการช่วยระบุแนวต้านและแนวรับที่เป็นไปได้อีกด้วย หากมีคำสั่ง buy limit จำนวนมากที่หรือใกล้เคียงบริเวณระดับราคาใดราคาหนึ่ง นี่อาจเป็นสัญญาณของแนวรับที่อาจเกิดขึ้นได้ ซึ่งหมายความว่าหุ้นอาจดีดตัวกลับขึ้นจากระดับราคานั้น สิ่งนี้ทำงานเช่นเดียวกันกับคำสั่งขาย หากมีปริมาณคำสั่งขายจำนวนมหาศาลรอบ ๆ ระดับราคาใดระดับหนึ่ง นี่อาจบ่งชี้ถึงแนวต้านที่อาจเกิดขึ้นได้ ซึ่งหมายความว่าหุ้นอาจมีปัญหาในการทะลุบริเวณราคานั้นเพื่อปรับตัวสูงขึ้นต่อไป